Haritalar, çeşitli amaçlarla yapılan çizimlerdir. Bazılarından seyahatlerimiz sırasında gideceğimiz yolları belirlemek için yararlanırız. Ülkemizi daha iyi tanımak ya da diğer ülkelerin yerlerini öğrenmek için de haritalardan faydalanırız.

Bazı haritalardan gezilebilecek turistik yerleri öğrenmeye çalışırız. Haritalardan bazıları da belirli meslek gruplarının işlerini kolaylaştırmak için çizilmektedir. Buna göre haritaların kullanım amacı çok çeşitlidir.

Haritalar, yeryüzünün tamamının ya da bir bölümünün kuş bakışı görünümünün belirli bir ölçeğe göre küçültülerek çizilmesiyle elde edilmektedir. Bu çizimlerden daha iyi yararlanabilmek için haritanın elemanlarını tanımamız gerekir.

Harita Elemanları

Haritalarda bulunan elemanların başlıcaları başlık, lejant, yön oku, coğrafi koordinatlar, içerik ve ölçektir.

Harita başlığı, haritanın çizim amacını ve nereyi gösterdiğini belirtir. Örneğin Türkiye nüfus yoğunluğu haritasındaki “Türkiye” ifadesi yeri, “nüfus yoğunluğu” ifadesi ise haritanın konusunu belirtmektedir. Haritaların ögelerinden biri de lejant ya da harita anahtarı kısmıdır.

Bu kısımda haritada kullanılan renk ve işaretlerin hangi anlama geldiği belirtilir. Böylece lejant sayesinde ülke sınırlarını, akarsuları, gölleri, denizleri, yükselti basamaklarını ayırt edebilir, haritanın çizim amacına göre beşerî veya doğal unsurların yeryüzündeki dağılışını öğrenebiliriz.

Haritalardaki yön oku sayesinde haritalarda verilen yerlerin bulunduğu yönü öğreniriz (Harita 1.4.1).

Haritadaki coğrafi koordinatlardan yararlanarak herhangi bir yerin dünya üzerinde bulunduğu alanı öğrenebiliriz.

Haritanın içeriğinde haritanın çizim amacına göre doğal ya da beşerî unsurların dağılışı yer almaktadır.

Haritanın ölçeği, haritadaki uzaklıkların hangi oranda küçültüldüğünü göstermektedir. Bundan yararlanarak haritada uzaklık ve alan hesaplamaları yapılabilmektedir.

Ölçekler, kesir ve çizgi olmak üzere ikiye ayrılır. Kesir ölçekler pay ve payda şeklinde gösterilir: 1/300.000 gibi. Buradaki 1 sayısı haritadaki uzunluğu, 300.000 sayısı ise arazideki uzaklığı gösterir. Çizgi ölçekte ise arazideki uzaklıkların haritadaki karşılığı bir çizgi grafik üzerinde gösterilir. Örneğin aşağıdaki çizgi ölçekte her cm 3 km’yi göstermektedir.