Göreceli konum ifade edilirken çevresindeki denizlere, karalara ve önemli ulaşım yollarına göre konumu; yükseltisi, yer şekilleri, yer altı ve yer üstü kaynakları belirtilir.

a- Çevresindeki Denizlere Göre Konum

Bir yer, İngiltere’de olduğu gibi çevresi denizlerle çevrili olabilir ya da İtalya’da olduğu gibi bir yarımadadan oluşabilir. Bir de denizlere ve deniz etkisine uzak olan Moğolistan gibi ülkeler bulunmaktadır.

Denizlere göre konum, ülkelerin iklimini, ekonomisini ve jeopolitik konumunu etkilemektedir. Özellikle önemli deniz geçitlerine sahip olan ülkeler, jeopolitik bakımdan önemli bir konuma sahiptir. Örneğin Süveyş Kanalı’ndan (Fotoğraf 1.3.2) dolayı Mısır’ın önemi büyüktür.

b- Çevresindeki Karalara Göre Konum

Göreceli konum ifade edilirken bir yerin çevresindeki karalara göre konumu da önem taşımaktadır. Bazı ülkeler, büyük bir ada üzerinde kurulmuş ve birçok adayla birlikte Okyanusya adı verilen bir kıtayı meydana getirmiştir. Avustralya böyle bir ülkedir.  Bu ülke, aynı zamanda diğer büyük kara kütlele rine uzaktır.

Rusya’da olduğu gibi bazı ülkeler ise büyük bir kıta olan Asya’nın büyük bir kısmını ve Avrupa’nın bir kısmını kaplamaktadır. Bu nedenle Rusya birçok ülkeyle komşudur.

c- Ulaşım Yollarına Göre Konum

Bazı ülkeler, önemli uluslararası yollar üzerinde yer almaktadır. Örneğin Bulgaristan, Avrupa’dan Asya’ya uzanan önemli kara ve demir yollarının düğümlendiği bir alanda bulunmaktadır.

Panama (Harita 1.3.3), Amerika Kıtası’nın doğusu ile batısı arasındaki deniz ulaşımını kısaltan ve bu açıdan çok büyük bir öneme sahip olan bir kanala sahiptir. Buna karşın Şili, uluslararası kara ve demir yolu ulaşımında önemli bir yere sahip değildir.

ç- Yükselti

Bazı ülkelerin ortalama yükseltisi azdır. Hollanda bu tür ülkelerdendir. Bu tür ülkelerde yükselti farkından dolayı iklim çeşitliliği azdır. Buna karşın Fransa’da yükselti farkları (Fotoğraf 1.3.3) fazladır.

Bu durum, Fransa’da kısa mesafelerde iklimin değişmesine ve ekonomik etkinliklerin farklılaşmasına neden olmaktadır. Tacikistan gibi ortalama yükseltisi 3000 metreyi aşan ülkelerde ise ortalama sıcaklık düşüktür.

d- Yer Şekilleri

Bazı ülkelerin yer şekilleri az engebelidir. Danimarka bu tür ülkelerdendir. İsviçre gibi önemli bir kısmı dağlardan (Fotoğraf 1.3.4) oluşan ülkeler bulunduğu gibi yer şekillerinin çeşitlilik gösterdiği ABD gibi ülkeler de bulunmaktadır. Yer şekilleri ülkelerin başta tarım ve ulaşım olmak üzere birçok ekonomik etkinliğini doğrudan etkilemektedir.

e- Yer Altı ve Yer Üstü Kaynakları

Bazı ülkeler yer altı kaynakları bakımından çok zengindir. Başta kömür, altın, elmas ve krom olmak üzere çok sayıda maden bakımından zengin ülkeler arasında yer alan Güney Afrika Cumhuriyeti bu tür ülkelerdendir. Maden bakımından zengin olan ülkeler aynı zamanda jeopolitik bakımdan da önemli bir yere sahiptir.

Bazı ülkeler ise yer üstü kaynakları bakımından zengindir. Dünyanın orman (Fotoğraf 1.3.5) bakımından en zengin ülkelerinden biri olan Brezilya gibi.